Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпарат тарату күні

  • Басып шығару
Толығырақ
Жарияланды 02.04.2024 19:01
Қаралды: 192

2 сәуірде жыл сайын Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпарат тарату күні атап өтіледі.

Бүгінгі таңда аутизм – бұл бір типтегі даму проблемалары бар және оларды жеңудің әр түрлі нұсқалары бар балаларға әсер ететін кең таралған маңызды қоғамдық проблема. Ерте балалық аутизм – әр түрлі психикалық функциялардың біркелкі қалыптаспауымен, өзіндік эмоционалды-мінез-құлық, сөйлеу және кейде интеллектуалдық бұзылулармен сипатталатын психикалық дамудың ерекше түрі. Диагноз, әдетте, аутизм спектрінің бұзылуына тән скрининг пен бағалау құралдарын қамтуы мүмкін анамнез, бақылау немесе ресми тестілеу арқылы анықталады.

Аутизмнің алғашқы белгілері баланың өмірінің алғашқы екі жылында пайда болады. Аутизм әсіресе 3-5 жаста айқын көрінеді және қорқынышпен, негативизммен, агрессиямен бірге жүреді. Ерте жаста жақын ересек адамға қатысты реакцияның бірнеше түрі болуы мүмкін: бұл адамдармен эмоционалды байланыстың болмауы, балалар ананың жанында болуына мән бермейді, оған қолын созбайды, ал қолдарына алған кезде пассивті болып қалады, «жандандыру кешенінің» ауырлығы емес, яғни адамның бетіне, күлімсіреуіне және реакцияларына назар аудармайды. Мұндай диагнозы бар балаларда ойын әрекетінің ерекшеліктері (ойыншықтарды елемеу), белсенділіктің бұзылуы анықталады.

 

Сондай-ақ, жасы үлкенірек балаларда байқалатын байланыстың симбиотикалық түрі бар. Егер бала анасыз қалудан бас тартса, ол болмаған кезде мазасызданады. Ал мұндай балалар оған сүйіспеншілік пен нәзіктік көрсетпеуі мүмкін.

Мектеп жасына дейінгі балаларда аутизмнің негізгі компоненттері ретінде басқалармен байланыстың айтарлықтай төмендеуін немесе олардың толық болмауын, олардың ішкі әлеміне енуін атауға болады. Бала өзінің ішкі әлемінің мазмұнын ашудан бас тартады, көбінесе әңгімені мүлдем қолдамайды, қойылған сұрақтарға үнсіз қалады, жарық, есту, тактильді, температуралық тітіркендіргіштерге жоғары сезімталдықпен ерекшеленеді, ас қорытуы бұзылады, ашуланшақтық, қорқыныш пайда болады, көбінесе тамақты мұқият иіскейді, экстремалды селективтілік пен бірге қабылдау мүмкіндігі жүреді, жеуге жарамсыз нәрселерді ауызға апарады.

Егер жоғарыда аталған белгілер анықталса, нақты диагноз қою үшін маманмен кеңесу керек.