Сақтаңсаң, сақтайды!

Ауруларды басқару бағдарламасы

Құрметті ата-аналар!

Сіз балалар мен жасөспірімдердің зорлық-зомбылығы мен жыныстық қол сұғушылықтың алдын алуға көмектесетін балаға жақын адамдарсыз. Сіз зорлық-зомбылықтан аулақ бола аласыз, бірақ бұл үшін балаға «Тыйым салу» бес ережесін» үйретуіңіз қажет.
«Тыйым салу» бес ережесі» 
— Көшеде бейтаныс адамдармен сөйлесуге және оларды үйге кіргізуге тыйым салынады.
—Күдікті бейтаныс адамдармен подъездге немесе лифтке кіруге тыйым салынады.
—Бейтаныс көлікке отыруға тыйым салынады.
—Бейтаныс адамдардан сыйлықтар алуға және олармен бірге үйіне немесе қандай да жерге баруға тыйым салынады.

Бала немесе жасөспірім сексуалдық зорлық-зомбылыққа ұшырағанын қалай байқауға болады?

— Енжарлық, апатия, сыртқы келбетті елемеу.

— Жалғыздық, пайдасыздық, қайғы, жалпы көңіл-күйдің төмендеуі.

— Қарым-қатынастан аулақ болу, достар мен жақындардан оқшаулану немесе жанашырлық пен түсіністік үшін байланыс іздеу.

— Ақыл-ой процестерінің бұзылуы( ойлау, қабылдау, есте сақтау, зейін қою), орындалатын оқу жұмысының сапасының төмендеуі.

— Болашаққа мақсаттар мен жоспарлардың болмауы.

—Алаңдаушылық, қорқыныш, үмітсіздік сезімі.

— Өз жетістіктерін пессимистік бағалау.

— Өз-өзіне күмәндану, өзін-өзі бағалаудың төмендеуі.

— Ұйқы проблемалары, түнгі қорқыныш түстер, ұйқыдан қорқу.

— Бас ауруы, асқазан ауруы, соматикалық белгілер.

— Жоғары агрессивтілік немесе жоғары белсенділік (гиперактивтілік).

— Ықтимал қауіп туралы үнемі алаңдаушылық немесе жақын адамдардың қауіпсіздігі туралы алаңдаушылық.

— Денсаулыққа байланысты белгілер: жыныс, анальды аймақтардың зақымдануы, қыздық перденің тұтастығының бұзылуы; киімдегі, терідегі, жыныс мүшелерінің, жамбастың шәует іздері; жыныстық жолмен берілетін аурудың болуы, нәжісті ұстамау (киімнің ластануы), энурез, жүктілік.

— Қарым-қатынас жасамау және ойындар мен сүйікті іс-шараларға қатыспау.